KATILAN (MÜDAHİL)

CMK, kovuşturma evresinde mağdur ve suçtan zarar gören başta olmak üzere davadan menfaati etkilenebilecek olanlara davaya katılma hakkı tanınmıştır. Kamu adına iddia görevini yürüten süjenin yanında mağdura bir hak tanınmış olması durumunda kişi hem katılan sıfatını alır ve makam sahibi olur. Bunun sebebi hem kişisel intikam öç duygusunun önüne geçmek, hem de sanıkların cezalandırılması için mağdurun hukuken çaba göstermesidir.

Ayrıca menfaati zarar gören olduğu için menfaatinin korunmasını ve kendini savunması sağlanmaktır?..

Not: Suçtan doğrudan doğruya zarar gören, işlenen suç ile korunan hukuki değeri ihlal edilen kişi mağdur, işlendiği iddia edilen suç ile haklı çıkarı zedelenen gerçek veya özel hukuk tüzel kişisi ise suçtan zarar görendir.

Kanunda açıkça belirtildiği üzere (m.237) ,katılan olmak için ‘mağdur veya suçtan zarar gören gerçek ve tüzel kişi veya malen sorumlu’ olmak gerekir

Bizde 2005’ten beri şahsi dava yoktur. 2005’ten önce bazı suçlarla ilgili olarak suçtan zarar gören kişi- müşteki herhangi bir hukuk mahkemesine dava açar gibi bir dilekçeyle dava açabiliyordu bu da herhangi bir suç şüphesi bulunmayan kişinin sanık durumuna düşmesine neden olduğundan sorun oluşturuyordu.

Kamu davasına katılma Madde 237 –

(1) Mağdur, suçtan zarar gören gerçek ve tüzel kişiler ile malen sorumlu olanlar, ilk derece mahkemesindeki kovuşturma evresinin her aşamasında hüküm verilinceye kadar şikâyetçi olduklarını bildirerek kamu davasına katılabilirler. (2) Kanun yolu muhakemesinde davaya katılma isteğinde bulunulamaz. Ancak, ilk derece mahkemesinde ileri sürülüp reddolunan veya karara bağlanmayan katılma istekleri, kanun yolu başvurusunda açıkça belirtilmişse incelenip karara bağlanır

Katılma talebinde bulunmak için bir süre sınırı vardır. Katılma talebi hüküm

verilinceye kadar mümkündür. İlk derece mahkemesinde ileri sürülüp reddolunan veya karara bağlanmayan katılma istekleri kanun yolu başvurusunda açıkça belirtilmiş ise incelenip  karar bağlanır.  2.fıkraya göre katılma talebinde ancak kovuşturma evresinde bulunulabilir, soruşturma evresinde katılma talebinde bulunulması mümkün değildir. Katılma için davada yazılı veya sözlü beyanda bulunmak gerekir, katılma kişinin suçtan zarar gördüğünü ve sanığın cezalandırılmasını istediğini belirten beyandır bu yüzden katılan Cumhuriyet savcısından farklı olarak sanığın beraatini isteyemez.

Katılan sonradan sanığın beraatini isterse katılma talebini geri çekmiş olur ve süjeliği düşmüş olur.

Cumhuriyet savcısı ile katılan arasındaki en önemli fark katılanın, sanığın beraatini isteyememesidir.

Katılma usulü Madde 238 –

(1) Katılma, kamu davasının açılmasından sonra mahkemeye dilekçe verilmesi veya katılma istemini içeren sözlü başvurunun duruşma tutanağına geçirilmesi suretiyle olur. (2) Duruşma sırasında şikâyeti belirten ifade üzerine, suçtan zarar görenden davaya katılmak isteyip istemediği sorulur. (3) Cumhuriyet savcısının, sanık ve varsa müdafiinin dinlenmesinden sonra davaya katılma isteminin uygun olup olmadığına karar verilir. (4) (Mülga: 18/6/2014 – 6545/103 md.)

Katılanın hakları Madde 239 –

(1) (Değişik: 24/7/2008-5793/41 md.) Mağdur veya suçtan zarar gören davaya katıldığında, cinsel saldırı suçu ile alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda, baro tarafından kendisine avukat görevlendirilmesini isteyebilir. (2) Mağdur veya suçtan zarar görenin çocuk, sağır ve dilsiz veya kendisini savunamayacak derecede akıl hastası olması halinde avukat görevlendirilmesi için istem aranmaz.

Özel düzenleme nedeniyle cinsel saldırı suçu ve  alt sınırı beş yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlarda katılan da kendisine bir avukat atanmasını isteyebilir.

Mağdurun çocuk, sağır ve dilsiz veya kendisini savunamayacak derecede akıl hastası olması durumunda avukat görevlendirilmesi için istem aranmaz.

Katılmanın davaya etkisi Madde 240 –

(1) Katılma davayı durdurmaz. (2) Tarihi belirlenmiş olan duruşma ve yargılama usulüne ilişkin diğer işlemler vaktin darlığından dolayı katılan kimse çağrılamayacak veya kendisine haber verilemeyecek olsa bile belirli gününde yapılır

Kişinin katılma iradesini ortaya koyabilmesi için davadan haberinin olması gerekir. Katılan sıfatı, ilgili kişilerin kamu davasına katılmak istemi hakkında yargılama makamının olumlu karar vermesiyle kazanılır. Katılma talebi davayı durdurmaz

Katılmadan önceki kararlara itiraz Madde 241 –

(1) Katılmadan önce verilmiş olan kararlar katılana tebliğ edilmez. (2) Bu kararlara karşı kanun yoluna başvurabilmesi için Cumhuriyet savcısı için öngörülen sürenin geçmesiyle katılan da başvuru hakkını kaybeder

Katılana kendisinin davaya katılmasından önceki kararlara karşı kanun yoluna başvurma hakkı tanınmış ancak bu hakkı kullanması için ayrı bir süre verilmeyip Cumhuriyet savcısının başvuru için sahip olduğu süre içinde kanun yoluna başvurma hakkını kullanabileceği düzenlenmiş.

Katılanın kanun yoluna başvurması Madde 242 –

(1) Katılan, Cumhuriyet savcısına bağlı olmaksızın kanun yollarına başvurabilir. (2) Karar, katılanın başvurusu üzerine bozulursa, Cumhuriyet savcısı işi yeniden takip eder

Katılanın  sahip olduğu haklar muhakemenin herhangi bir süjesinin sahip olduğu

haklardan farksızdır.

Katılan, vekil vasıtasıyla söz alabilir. Cumhuriyet savcısından bağımsız olarak sanık ile veya davanın esasıyla ilgili birtakım taleplerde bulunabilir ve verilen hükme karşı Cumhuriyet savcısından bağımsız olarak sanık aleyhine kanun yoluna başvurabilir.

Cumhuriyet savcısı sanığın hem lehine hem aleyhine talepte bulunabilir. Dava her ne kadar şüphelinin lehine(aleyhine)  açılmış olsa da kovuşturma evresinde savcı, lehine veya aleyhine talepte bulunabilir.

Katılan, savcının talebi ne olursa olsun, sanık aleyhine talepte bulunabilir ancak

katılan, sanığın lehine kanun yoluna başvuramaz !