KOŞULLU SALIVERİLME VE PANDEMİ SÜRECİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER

Pandemi süreci tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de köklü değişikliklere yol açmış, özellikle hukuk sisteminde zorunlu birtakım değişiklikler gündeme gelmiştir. Bu yazıda en çok merak edilen konulardan biri olan bu sürecin halk dilinde ‘’ yatar’’ olarak bilinen infaz rejimine etkisine değineceğiz.

Öncelikle, bir hükümlünün cezasının infazına başlandıktan itibaren cezaevinde geçirmesi gereken süreler yeniden düzenlenmiştir. Örneğin koşullu salıverilme oranı, ceza evinde geçirilmesi gereken toplam sürenin 2/3 ‘ ünden yarısına, tekerrüre esas infaz rejimine tabi olanlar  ve örgütlü suçlar bakımından bu oran 3/4’ten 2/3’e indirilmiştir. Kasten öldürme, yüzün sürekli değişikliğine sebebiyet veren nitelikli kasten yaralama suçu, özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar ve devlet sırlarına karşı suçlar ile işkence ve eziyet suçları bakımından bir indirim yapılmamıştır.

Uyuşturucu ticareti ve cinsel istismar suçlarıyla, terör suçlarının 3/4 olan koşullu salıverilme oranları değiştirilmemiştir. Yani uyuşturucu ticaretinden hükümlü olan bir kimse yahut terör suçlarından infazı başlamış olanların mevcut durumlarında bir değişiklik yoktur. Ancak bu suçların çocuklar tarafından işlenmesi, dolayısıyla cezası Çocuk Mahkemeleri tarafından verilenler için, ceza evinde geçirilmesi gereken 2/3 olan koşullu salıverilme oranı da sabit bırakılmıştır.

DENETİMLİ SERBESTLİK VE PANDEMİ İNFAZ REJİMİ DEĞİŞİKLİĞİ

Denetimli serbestlikte koşullu salıverilmesine 1 yıl kalan iyi halli hükümlülerin bu süresinde bir değişiklik yapılmamıştır. Ancak 3 Mart 2020’ye kadar işlenen suçlarda, 1 yıllık denetimli serbestlik süresi 3 yıla, altı yaşına kadar çocuğu olan kadın hükümlüler ile 70 yaşı üzerinde bulunanlar için bu süre 4 yıla çıkarılmıştır. Buna göre örneğin, koşullu salıverilmesine 3 yıl veya daha az kalanlar, denetimli serbestlikten faydalanabilecektir. Tabi bu düzenleme tüm suç tiplerini karşılamamaktadır. Detaylı bilgi için iletişime geçebilirsiniz.

Pekala denetimli serbestlik uygulanarak kişinin salıverildiği durumda, bu kişinin 1 yıl veya daha fazla cezayı gerektiren bir suçtan hakkında ceza davası açılırsa yahut bu kişi denetimli serbestlik tedbirine uymaz yahut denetimli serbestlik müdürlüğüne imza atmaya gitmez ise ne olacaktır. Buna göre kişinin dosyasının bağlı olduğu infaz hakimliği tarafından kişi hakkında yakalama kararı verilerek kalan cezasını açık ceza infaz kurumunda çektirilmesine karar verilebileceği gibi, kişi bu duruma uygun ve yasaca geçerli bir mazeret sunduğunda ki bu süreçte çokça karşılaştığımız üzere kişi Covid-19 tedavisi gördüğüne yahut temaslı olduğuna dair, hastaneden alacağı raporla müracaatında, kişinin mazereti çok zaman kabul edilerek denetimli serbestlik bürosuna kararla bu keyfiyeti bildirmekte ve denetimli serbestlik uygulaması kaldığı yerden devam etmektedir.

30 Mart 2020’ye kadar suç işleyen çocuk hükümlülerin 15 yaşını dolduruncaya kadar cezaevinde kaldığı her 1 gün, 3 gün; 18 yaşını dolduruncaya kadar kaldığı her 1 gün ise 2 gün sayılacağı hüküm altına alınmıştır.

PANDEMİ CEZAEVİ İZNİ DÜZENLEMERİ ve İZNİN İNFAZDAN SAYILMASI

Bilindiği üzere, pandemi salgın izinleri 5275 sayılı kanunun Geçici 9/5. maddesi uyarınca Aralık 2020 itibarıyla sona erecekti. Ancak salgının seyri, hükümeti cezaevlerine dönük de önlem almaya yöneltti. Torba düzenlemeyle cezaevlerindeki salgın iznini uzatan düzenleme yapıldı.

Salgın sebebiyle açık ceza infaz kurumlarında bulunanlar ile kapalı ceza infaz kurumunda olup da açık ceza infaz kurumlarına ayrılmaya hak kazanan hükümlülerin, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına karar verilen hükümlüler ve denetimli serbestlik tedbirinden yararlanan hükümlülerin izinli sayılmalarına ilişkin süre 31 Ocak 2021 tarihine uzatılmıştı.

İlgili yasa gereği Adalet Bakanlığı 2 ayı geçmemek üzere bu süreyi 3 ‘ er kez uzatmaya yetkili, yani Adalet Bakanlığı, salgının bu şekilde devam etmesi durumunda izin süresini 31 Temmuz 2021’e kadar uzatabilme yetkisine sahiptir.

Hatırlatmakta fayda var ki, izinli geçirilen bu süreler de, infazdan sayılacak yani cezaevinde geçirilen süreden sayılacaktır.

HAPİS CEZALARININ SADECE HAFTASONU YAHUT GECELEYİN İNFAZI

Hükmedilen cezanın infazının hafta sonu gerçekleştirilebilmesi için hükmedilen ceza miktarının 6 ay ya da daha az süreli hapis cezası olması gerekmektedir. Yetkili mahkeme hükmü veren mahkemedir. Eğer hükümlü başka bir yere nakledilmiş ve cezasının infazı o yerde gerçekleştiriliyor ise, o yerdeki aynı derecedeki mahkeme hükümlünün ya da müdafin talebi üzerine bu kararı verebilecektir.

Hükümlü infazını her hafta Cuma günü saat 19.00’da cezaevine girip, Pazar günü saat 19.00’da cezaevinden çıkarak çeker. Hafta sonu infaz sisteminde, hükümlünün cinsiyeti ya da yaşı gibi niteliklerin infaz usulüne herhangi bir etkisinin olmadığını belirtmek gerekmektedir. Önemli olan burada yaş ve cinsiyet sınırlaması olmadan cezanın hafta sonu infaz edilmesidir.

 

Hükmedilen cezanın infazının geceleyin gerçekleştirilebilmesi için hükmedilen ceza miktarının hafta sonu infazda olduğu gibi, 6 ay veya daha az süreli hapis cezası olması gerekmektedir. Hükümlü infazını her gün akşam saat 19.00’da cezaevine girip, ertesi gün saat 07.00’da cezaevinden çıkarak çeker.

Madde metninde yer alan “Her gün” ibaresinden, infazın haftanın bütün günlerinde yapılacağı anlaşılmaktadır. İnfaz Tüzüğü’nün 52/1a-3. maddesine göre hafta sonu infazda olduğu gibi, bu hükümlülerin cezası da, diğer hükümlülerden ayrı bir yerde infaz edilir. Geceleri infazda her gece 1 gün olarak sayılacaktır.

 

Yukarıdaki 6 aylık sınır, kasıtlı suçlar bakımından 1 yıl 6 aya, ölüme neden olma hariç taksirli suçlar bakımından ise 3 yıla çıkarılmıştır.

Yeni doğum yapan ve toplam 3 yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkum olan kadın hükümlüler de yine cezalarını konutunda infaz edilebilecek olup, hamile kadınların cezasına, 1,5 yıl ertelenebilme hakkı getirilmiştir.

Aynı şekilde 5 yıl veya daha az hapis cezasına mahkum olan hasta veya engelli hükümlüler, Adli Tıp Kurumu raporuna bağlı olarak cezalarını konutlarında infaz edilebileceklerdir.

DOĞRUDAN AÇIK CEZA EVİNDE CEZASI İNFAZ EDİLECEKLER

Kasıtlı suçlardan toplam üç yıl veya daha az hapis cezasına mahkum olanlar, taksirli suçlardan toplam beş yıl veya daha az süreyle hapis cezasına mahkum olanlar, adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilenler, İcra ve İflas Kanunu gereğince tazyik hapsine tabi tutulanlar cezalarını doğrudan açık ceza evlerinde çekeceklerdir.

Aynı şekilde hükümlülerin kapalı ceza infaz kurumundan açık ceza infaz kurumuna ayrılmalarına yapılan değerlendirme sonucunda karar verilenler de cezalarını doğrudan açık ceza evlerinde çekecekler.

FARKLI SUÇ TİPLERİNDE GÜNCEL DEĞİŞİKLİKLER HAKKINDA DETAYLI BİLGİ İÇİN İLETİŞİME GEÇİNİZ.