Hapis cezasıyla hüküm giymiş hükümlülerin cezaevinde geçirdiği belli bir süre sonrasında topluma kazandırılması, ruhsal iyilik ve topluma fayda açısından bir süre sonra şartlara bağlı olarak özgür olarak dışarıda vakit geçirebilmesi olanağına şartlı tahliye ya da koşullu salıverilme denir.

Bu hükümlü için bir hak değil, bir çeşit infaz yöntemidir. İnfaz koşullarında bu durum çeşitli cezalara göre ve hükümlünün cezaevindeki durumuna göre değişir. İçeride kaldığı süre boyunca uyumlu davranışları şartlı tahliye için en önemli belirleyicidir. Hükümlünün cezaevinde geçirdiği süreç sonunda iyi hali göz önüne alınıp sosyal hayata tekrar adapte olabilmesi, kendi hayatını tekrar suça karışmadan idame ettirebilmesi için şartlı tahliye önemli bir hukuki infaz şeklidir.

Şartlı tahliyenin hükümlü için yuğun olabilmesi için belli bir süreyi cezaevinde geçirmiş olması gerekir. Bu süre genelde 1/2 oranında belirlidir. Ancak bazı suçlar için 2/3 ya da 3/4 infaz oranı geçerlidir.

Aldığı cezanın 2/3’ü kadarını cezaevinde geçirmesi gereken suçlar arasında işkence suçu, bazı maddelerce belirlenmiş cinsel saldırı, kasten adam öldürme, özel hayata ve hayatın gizliliğine karşı işlenen suçlar, uyuşturucu suçları, örgüt kurma suçları, MİT kapsamındaki suçlar, tekerrür şeklindeki suçlar vardır.

Aldığı cezanın 3/4’ü kadarını cezaevinde geçirmesi gereken suçlar arasında ise bazı maddelerce belirlenmiş cinsel saldırı suçları, cinsel istismar suçları, reşit olmayanla cinsel ilişki suçu, terörle mücadele suçları, uyuşturucu ticareti suçları bulunur.

Müebbet hapis ve ağırlaştırılmış müebbet hapislerdeki infaz süresi ise daha farklı olarak belirlenir. Genel hatlarıyla müebbet hapis cezasına çarptırılmışların 24 yılı, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılmışların 30 yılı cezaevinde geçirmesi sonucu şartlı tahliye mümkündür. Ancak yine de suçun işlenme şekli, suçun tekerrür hali gibi nedenler sürede değişikliğe neden olabilir.

Şartlı tahliye durumu ile denetimli serbestlik ifadeleri karıştırılan ifadelerdir. Yukarıda belirtildiği gibi şartlı tahliyede cezaevindeki iyi hal göz önünde bulundurularak hüküm giymiş kişinin sosyal hayata tekrar entegre olması amaçlanır. Şartlı tahliyede tekrar suça karışmama dışında herhangi bir şart söz konusu yoktur. Denetimli serbestlik ise son yıllarda çıkan, hükümlünün cezasının devam ettiği sürede ailesiyle bağ kurabilmesi, sosyal hayatta kalabilmesi için yapılan bir infaz yöntemidir. Denetimli serbestlikteki kişi belirlenen kurallara uymak zorundadır ve istenen sürelerde denetimli serbestlik koşulları gereği imza vermek zorundadır. Ayrıca kişi cezasının süresinin devam etmesi nedeniyle sosyal hayatta izlenmeye ve takip edilmeye devam eder.

Koşullu salıverilme durumu infaz işleminin yapıldığı yer ve mahkemece belirlenir. Hakimin bu kararı verebilmesi için Ceza İnfaz Kurumu tarafından rapor hazırlanması gerekir. Bu gerekçeli rapor hakimliğe verilir ve hakim raporu uygun bulduğunda koşullu salıverilme kararı verebilir. Olumsuz sonuçlanan karar için itiraz hakkı bulunur.

İki defa tekerrür halindeki suçlar, devletin güvenliğini tehdit eden suçlar, anayasal düzene karşı işlenen suçlar, milli savunmaya karşı işlenen suçlar için Türk Ceza Kanunu’nda belirlenen maddelerce koşullu salıverilme uygulanmaz.

Koşullu salıverilme kararının geri çekilmesi için kişinin kasıtlı olarak suç işlemesi gerekir. Kasıtlı olmayan suçlar koşullu salıverilme hükmünün geri alınmasına neden değildir.

Alanında uzman İzmir avukat ve İzmir ceza avukatı için tıklayınız…